Najnowsze orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) przynoszą istotne zmiany dla spółek nieruchomościowych w zakresie możliwości rozpoznawania odpisów amortyzacyjnych w kosztach podatkowych.
W styczniu tego roku NSA w kilku wyrokach (sygn. II FSK 788/23, II FSK 789/23, II FSK 987/23, II FSK 1086/23, II FSK 1652/23) potwierdził korzystne dla podatników stanowisko wojewódzkich sądów administracyjnych (WSA). Sąd uznał, że nawet jeśli na gruncie ustawy o rachunkowości nieruchomość nie jest uznawana za środek trwały lub jej amortyzacja odbywa się według międzynarodowych standardów rachunkowości (MSR), to nadal istnieje możliwość uwzględnienia podatkowych odpisów amortyzacyjnych.
Czego dotyczyły sprawy
Spór w przedstawionych sprawach dotyczył przede wszystkim wykładni art. 15 ust 6 ustawy o CIT i możliwości zaliczenia przez spółkę do kosztów odpisów amortyzacyjnych dokonywanych od wartości początkowej nieruchomości, jeżeli na gruncie ustawy o rachunkowości nie będą one uznawane za środki trwałe podlegające amortyzacji lub jeżeli będą one podlegać amortyzacji na gruncie międzynarodowych standardów rachunkowości (MSR).
Spór między organami a sądami
Organy do tej pory całkowicie odmawiały podatnikom prawa do amortyzacji podatkowej w sytuacji, gdy konkretna nieruchomość będzie uznawana za nieruchomość inwestycyjną dla celów bilansowych oraz nie będą dokonywane od niej odpisy amortyzacyjne w rozumieniu przepisów o rachunkowości. Jako, że dokonywane podatkowe odpisy nie mogą być wyższe od odpisów dokonywanych na gruncie podatków od rachunkowości zdaniem organów limitem dostępnym dla podatników była wartość zero.
Z tak przedstawionym stanowiskiem nie zgadzały się WSA przyznając racje podatnikom, miało to być spowodowane przede wszystkim tym, że ograniczenia przewidziane w przepisie art. 15 ust 6 nie powinny być stosowane do podatników, jeżeli nie będą one rozpoznawać odpisów amortyzacyjnych na gruncie ustawy o rachunkowości. Takie rozstrzygnięcie dałoby możliwość dokonywania odpisów dla spółek nieruchomościowych na zasadach ogólnych.
Skutki wyroku NSA
W wyżej przedstawionych wyrokach Naczelny Sąd Administracyjny postanowił dokonać własnej wykładni przepisu, który był kluczowy w tych sprawach. Zgodnie z nimi ograniczenie, gdyby celem ustawodawcy byłoby uniemożliwienie amortyzacji podatkowej nieruchomości wskazałby on to bezpośrednio w brzmieniu przepisu tak jak ma to miejsce przy zakazie amortyzacji nieruchomości mieszkalnych. Co za tym idzie, nawet jeżeli spółka nieruchomościowa nie będzie dokonywała odpisów amortyzacyjnych w oparciu o ustawę o rachunkowości to nadal powinna mieć prawo do podatkowej amortyzacji nieruchomości, natomiast powoływany przepis ma na celu jedynie wskazanie limitów tych odpisów.
W przypadku spółek nieruchomościowych konieczne będzie jednak dokonać porównania wysokości tych odpisów, jakie wynikałyby z standardów rachunkowości, do hipotetycznej wysokości odpisów wynikającej z brzmienia ustawy o rachunkowości. Ustawa o rachunkowości miałaby, więc na celu ustanowienie limitu, do którego spółka nieruchomościowa będzie miała prawo dokonać podatkowego odpisu amortyzacyjnego.
Uzasadnienia wyroków NSA mimo tego, że nie są jednoznaczne i nie wiadomo czy organy podatkowe zaaprobują takie podejście to niemniej dają one spółkom nieruchomościowym prawo do dokonywania podatkowych odpisów amortyzacyjnych, zgodnie z określonymi limitami. Wyroki te mogą mieć również wpływ, na sytuacje podatników niedokonujących odpisów amortyzacyjnych ze względu na brak amortyzacji wynikającej z ustawy o rachunkowości. Poprzez dodatkowe odpisy, dzięki wyrokom NSA, możliwe będzie bowiem nie tylko zmniejszenie obciążenia podatkowego, ale również możliwość odzyskania nadpłaconego podatku z lat poprzednich.