Organy skarbowe mogą wystąpić z żądaniem o uzyskanie od podatników informacji, które mogą mieć wpływ na powstanie lub wysokość zobowiązania podatkowego. Podstawą jest art. 45 ustawy o KAS. Wyrok NSA potwierdził ostatnie wątpliwości co do interpretacji tego przepisu. Sąd wskazał, że jest on zbyt szeroki oraz niedookreślony.
Istota sporu
Spór dotyczył zasadności żądania przez Naczelnika Urzędu Celno-Skarbowego w Łodzi określonych dokumentów oraz informacji od podatnika. Informacje dotyczyły m.in. przesyłek odebranych w okresie od 1 stycznia 2017 r. do 22 maja 2018 r. w liczbie 100 sztuk. Podstawą był art. 45 ust. 1 ustawy o KAS (z 2018 r.). Skarżąca stwierdziła, że nie toczą się w tej sprawie żadne postępowania, więc żądanie przez organ wskazanych informacji jest bezpodstawne.
Zgodnie ze wskazanym przepisem organy KAS mogą przetwarzać informacje w celu realizacji ustawowych zadań, w tym dane osobowe, od osób prawnych, jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej oraz osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, o zdarzeniach mających bezpośredni wpływ na powstanie lub wysokość niepodatkowych należności budżetowych, zobowiązania podatkowego lub należności celnych; o zdarzeniach wynikających ze stosunków cywilnoprawnych lub faktycznych czynności mogących mieć wpływ na powstanie obowiązku podatkowego lub wysokość zobowiązania podatkowego, a także występować do tych podmiotów o udostępnienie dokumentów zawierających informacje, w tym dane osobowe.
Tymczasem, żądanie organu według skarżącej dotyczyło szerokiego zakresu informacji, tj.
- dowodu zakupu towarów otrzymanych w paczkach,
- dowodów płatności za te towary,
- dokumentów wskazujących na rozchód zakupionych towarów,
- informacji dotyczących m.in. sposobu składania zamówień, osób z którymi uzgadniano zamówienia, danych kontaktowych służących składaniu zamówień, treści uzgodnień dotyczących zamawianych towarów, miejsc dostawy, itp.
Stanowisko WSA
WSA w Łodzi rozpatrujący skargę podatniczki, podzielił stanowisko Dyrektora Izby Administracji Skarbowej, że uprawnienie przewidziane w art. 45 ustawy o KAS przysługuje organom podatkowym nie tylko w toku kontroli lub w związku z postępowaniem podatkowym, ale również przed wszczęciem takiego postępowania. Jak wynika z uzasadnienia sądu: „Organy podatkowe są bowiem umocowane do zbierania materiałów o zdarzeniach mających wpływ na powstanie zobowiązania podatkowego. Uzyskane dane mogą posłużyć do identyfikacji podmiotów, które nie wywiązują się z obowiązków podatkowych lub wywiązują się w sposób naruszający obowiązujące przepisy podatkowe. W ocenie Sądu treść art. 45 ustawy o KAS nie pozostawia wątpliwości, że organ podatkowy ma prawo żądać od podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, znajdujących się w posiadaniu informacji dotyczących innych podmiotów gospodarczych, przekazania określonych danych oraz dowodów, zarówno w trakcie trwania postępowania podatkowego lub kontrolnego jak i przed ich wszczęciem.”
NSA po stronie podatników
Najnowszy wyrok NSA z 7 grudnia 2022 r. oddalił skargę kasacyjną podatniczki. Sąd przedstawił argumenty, że skarga została źle sporządzona, a o jej rozstrzygnięciu zaważyła treść zarzutów o skardze i niewłaściwe podstawy prawne.
NSA odniósł się jednak do treści art. 45 ustawy o KAS. Wskazał, że uprawnienia wynikające z tego artykułu, pomimo niedawnych zmian, nadal są niedookreślone. Zdaniem NSA, organy skarbowe mogą żądać od podatników tylko takich informacji, które mogą mieć wpływ na powstanie lub wysokość zobowiązania podatkowego.
Analizując omawiany przepis warto również pamiętać, iż organ KAS może nałożyć karę pieniężną do 10 000 zł na podatnika, który nie udostępni dokumentów w wyznaczonym terminie lub nie udzieli żądanych informacji. Obecnie podatnikom pozostaje jednak oczekiwać na kolejne wyroki w zakresie spornych przepisów.