Nowelizacja ustawy o podatku dochodowym z 29 października 2021 r. wprowadziła nową kategorię podatku CIT – tzw. podatek minimalny. Wbrew pierwotnym doniesieniom, obejmie on nie tylko największe korporacje, ale także zwykłe przedsiębiorstwa, które ponoszą straty lub wykazują znikome dochody.
Pierwotnie podatek ten miał obowiązywać już w 2022 r., jednak wejście w życie nowych regulacji zostało odroczone do 1 stycznia 2024 r. Wraz z odroczeniem nowych obowiązków zmienione zostały także niektóre zasady rozliczania nowej daniny. Przedsiębiorcy zyskali czas na zapoznanie się z regulacjami, który powinni dobrze wykorzystać.
Kogo dotyczy nowy podatek?
Podatek minimalny skierowany jest do spółek i podatkowych grup kapitałowych posiadających siedzibę na terytorium RP, a także zakładów zagranicznych przedsiębiorstw działających w Polsce, które spełnią poniższe warunki:
- poniosą stratę za dany rok kapitałowy ze źródła przychodów innych niż zyski kapitałowe, albo
- osiągną udział dochodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych w przychodach innych niż z zysków kapitałowych w wysokości nie większej niż 2%.
Jednocześnie ustawodawca przewidział wyłączenia od opodatkowania dla wybranych grup podatników:
- podatnicy rozpoczynający działalność – do 3 lat od rozpoczęcia działalności,
- przedsiębiorstwa finansowe,
- podatnicy, którzy w danym roku podatkowym uzyskali o 30% mniejsze przychody w stosunku do poprzedniego roku,
- podmioty o prostej strukturze właścicielskiej,
- niektóre podmioty wchodzące w skład grupy co najmniej dwóch spółek, w której jedna spółka posiada bezpośrednio co najmniej 75% udziałów,
- mali podatnicy CIT,
- spółki komunalne,
- podatnicy postawieni w stan upadłości bądź likwidacji,
- spółki świadczące głównie usługi ochrony zdrowia,
- podatnicy, których rentowność w jednym z trzech ostatnich lat podatkowych wyniosła powyżej 2%.
Szczególnie istotny wydaje się ostatni warunek, wprowadzony do porządku prawnego nowelizacją, która weszła w życie z początkiem tego roku. W praktyce bowiem podatnik, który w danym roku osiągnąłby rentowność przekraczającą 2%, mógłby uniknąć obowiązku uiszczenia nowej daniny przez kolejne trzy lata.
Kalkulacja podatku
Stawka podatku minimalnego wynosi 10% podstawy opodatkowania. którą stanowi suma poniższych składników:
- 1,5% wartości przychodów spółki innych niż pochodzących z zysków kapitałowych
- koszty finansowania dłużnego, które zostały poniesione na rzecz podmiotów powiązanych, przekraczające wartość 30% podatkowej EBITDA
- kwota poniesionych na rzecz podmiotów powiązanych kosztów usług lub praw niematerialnych przekraczających wartość 3 mln PLN plus 5% podatkowej EBITDA
Ostatnia nowelizacja przepisów przewiduje także alternatywną metodę ustalania podstawy opodatkowania. Podatnik będzie mógł wybrać sposób ustalania podstawy opodatkowania, która stanowić będzie 3% wartości przychodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych osiągniętych przez podatnika w roku podatkowym.
Dodatkowo minimalny podatek dochodowy będzie można odliczać w kolejnych latach podatkowych od podatku obliczonego na zasadach ogólnych, za następujące po sobie trzy lata podatkowe, które rozpoczną się bezpośrednio po roku, w którym podatnik uiścił minimalny podatek dochodowy.
Czy można uniknąć podatku minimalnego?
Nowa kategoria podatku budzi wiele wątpliwości wśród przedsiębiorców. Choć faktyczny obowiązek wyliczenia podatku minimalnego pojawi się dopiero w marcu 2025 r., przedsiębiorcy już teraz powinni przeanalizować swoją sytuację i zastanowić się nad wdrożeniem rozwiązań, które mogłyby przyczynić się do zmniejszenia obciążeń podatkowych wynikających z podatku minimalnego.
W tym celu podatnicy generujący straty podatkowe i osiągający niskie rentowności będą musieli dokładnie przeanalizować swoje rozliczenia i wykonać istotny nakład pracy w celu oszacowania oraz w miarę możliwości ograniczenia potencjalnych skutków wdrożenia nowej daniny w ich przedsiębiorstwie.