Ministerstwo Finansów na bieżąco udziela informacji dotyczących skuteczności działania podległych mu urzędów skarbowych i izb skarbowych w oparciu o zestawienia statystyczne departamentów KAS w Ministerstwie Finansów.
Coraz więcej kontroli podatkowych
W ciągu ostatnich lat wzrosła liczba kontroli przeprowadzonych przez organy skarbowe. W 2022 roku dokonano 18 tysięcy kontroli, co oznacza wzrost o około 2,3 tysiące w porównaniu z rokiem 2021 i o 2,8 tysiąca w porównaniu z rokiem 2020. Mimo, że liczba kontroli w 2022 roku jest niższa niż przed pandemią, ich skuteczność osiągnęła rekordowy poziom, aż 97,1%.
Urzędy skarbowe mają coraz to nowsze narzędzia, które umożliwiają efektywniejsze sprawdzanie podatników, np. obowiązek składania plików JPK czy funkcjonowanie kas online. Ponadto nadchodzące wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur i innych systemów pozwalających organom podatkowym szybko wykryć wszelkie nieprawidłowości pozwoli na jeszcze dokładniejsze przeprowadzanie kontroli podatkowych. Automatyczne przetwarzanie danych na podstawie tych oraz innych rozwiązań umożliwia przeprowadzenie większej liczby kontroli i ich szybsze zakończenie. Przed rozpoczęciem kontroli urzędy zazwyczaj już wiedzą, które transakcje muszą zbadać.
Ministerstwo Finansów podkreśla, że analiza ryzyka stanowi podstawę do wszczęcia kontroli, a pandemia COVID-19 miała wpływ na wiele obszarów i ograniczyła aktywność podmiotów gospodarczych, co miało przełożenie na działania urzędów skarbowych.
Wzrost dochodów podatkowych dzięki wzmożonym kontrolom skarbowym
Według danych przekazanych przez szefa Krajowej Administracji Skarbowej, dochody podatkowe budżetu państwa w 2022 roku wzrosły o około 33,3 miliarda złotych w porównaniu do roku 2021, pomimo wprowadzenia obniżenia stawek podatkowych np. w PIT i VAT. W ubiegłym roku Szef KAS przypisał ten wzrost rekordowej skuteczności organów skarbowych oraz intensyfikacji kontroli podatkowych. Zwrócił również uwagę na rosnące sumy odzyskanych zaległości podatkowych z roku na rok.
W 2022 roku w ramach przeprowadzanych kontroli i czynności sprawdzających wykryto uszczuplenia należności podatkowych, które wyniosły ponad 9 miliardów złotych.
Organy celno-skarbowe również mogą się pochwalić poprawą skuteczności w kontrolach podatkowych. W 2019 roku organy te dokonały 1544 kontroli, co zostało prawie podwojone w 2022 roku, gdzie liczba kontroli wzrosła do 2721. Przełożyło się to na wzrost pokontrolnych wpłat z 326 mln zł w 2019, do 706 mln zł w 2022.
Dochody z egzekucji również wzrosły
Egzekucja należności podatkowych w Polsce również wykazują rosnący trend. W 2020 roku wyniosła 4,387 miliona złotych, w 2021 roku wzrosła do 5,577 miliona złotych, a w kolejnym roku zanotowano wzrost o ponad 40% do 7,940 miliona złotych. To kolejny przykład rosnącej skuteczności organów podatkowych.
Warto również zaznaczyć, że w 2022 roku urzędy skarbowe skróciły średni czas podjęcia działań egzekucyjnych. Średni czas od momentu możliwości podjęcia takich działań do wystawienia upomnienia lub tytułu wykonawczego wyniósł w ubiegłym roku 36 dni, w porównaniu do 51 dni w 2021 roku. Jest to istotne, ponieważ im krótszy czas egzekucji, tym większe szanse na odzyskanie należności.
Wzrost kontroli w zakresie VAT
W ostatnim czasie utrzymuje się tendencja wzrostowa kontroli w zakresie podatku VAT. W 2022 r. organy podatkowe dokonały ponad 10 tys. kontroli w tym zakresie, co stanowi przeszło 20% wzrost w porównaniu do 2020 r., w którym dokonano 8080 podobnych kontroli. Maleje jednak liczba wszczynanych postępowań po zakończonej kontroli. W 2022 r. wszczęto 6640 takich postępowań, gdzie można zauważyć znaczący spadek w porównaniu z rokiem 2020, w którym wszczęto aż 7592 postępowania. Statystyki te potwierdzają skuteczność fiskusa. Dzięki większej liczbie kontroli w zakresie VAT, więcej podatników płaci kwoty podatku wynikające z ich działalności. Warto dodać, że wpływy do budżetu z podatku VAT zwiększyły się z 181 mld zł w 2019 r. do 230 mld zł w 2022 r., na co prawdopodobnie również miały wpływ wzmożone kontrole w tym zakresie.
Skutki cyfryzacji w podatkach dla przedsiębiorców
Statystyki przedstawione przez MF wyraźnie wskazują na zwiększenie efektywności kontroli przeprowadzanych przez urzędy skarbowe. Niewątpliwie jest to spowodowane w dużej mierze cyfryzacją systemu podatkowego i administracji skarbowej oraz uzyskaniem przez organy podatkowego nowych narzędzi, które ułatwiają przeprowadzanie kontroli podatkowych.
Zarówno na gruncie krajowym, jak i międzynarodowym postępuje stopniowy rozwój wszelkiego rodzaju usług cyfrowych w zakresie finansów oraz podatków, zatem w pełni zrozumiałym jest, że administracja skarbowa także przechodzi ewolucję cyfrową. Ponadto środowisko biznesowe wskazywało od lat, iż pewne zasadnicze kwestie jak: wymiana informacji podatkowych, uzyskiwanie wszelkiego rodzaju zaświadczeń i potwierdzeń czy ułatwianie procesów sprawozdawczych powinny być dostosowane do aktualnej rzeczywistości gospodarczej oraz zapewnić transparentność na linii podatnik-fiskus.
Aktualnie na gruncie polskim warto zwrócić także uwagę na wprowadzenie Krajowego Systemu e-Faktur, który zacznie obowiązywać obligatoryjnie od 1 lipca 2024 roku. Temat ten nadal budzi spore poruszenie wśród podatników. Postępująca cyfryzacja procesów podatkowych jest ważnym i potrzebnym elementem w nowoczesnych realiach gospodarczych, który ma ułatwić życie zarówno podatnikom, jak i organom podatkowym, jednakże w praktyce często powoduje również komplikacje i nadmierne obciążenie przedsiębiorców.