Prezydent RP 6 lutego 2023 r. podpisał ustawę o fundacji rodzinnej. Najprawdopodobniej już od połowy maja br. przedsiębiorcy będą więc mieli możliwość prowadzenia fundacji rodzinnych na nowych zasadach. Celem nowych regulacji jest wsparcie rodzinnych przedsiębiorstw poprzez zapewnienie bezpieczeństwa w międzypokoleniowym zarządzaniu majątkiem. Rozwiązanie to pozwoli na przekazanie firmy i majątku rodzinnego fundacji rodzinnej, której zadaniem będzie profesjonalne zarządzanie oraz realizowanie planu fundatora.
Ministerstwo Rozwoju i Technologii przedstawiło dane, z których wynika, że firmy rodzinne stanowią 90% wszystkich przedsiębiorstw polskiej gospodarki, a problem sukcesji dotyczy aż 57% firm. Ustawa o fundacji rodzinnej ma być narzędziem służącym ochronie majątku takich firm.
Założenia fundacji rodzinnej
Fundacja rodzinna jest rozwiązaniem stosowanym w zagranicznych systemach prawnych. Już niedługo (po trzech miesiącach od daty ogłoszenia przepisów w Dzienniku Ustaw) będzie dostępna także dla polskich przedsiębiorców. Rozwiązanie to pozwoli budować struktury organizacyjne zapewniające kontynuację biznesu i ochronę majątku w perspektywie dłuższej niż jedno pokolenie. Zadaniem fundacji jest gromadzenie i zarządzanie majątkiem przekazanym przez fundatora oraz zapewnienie środków finansowych dla beneficjentów.
Organy fundacji
Fundacja rodzinna to podmiot posiadający siedzibę na terytorium RP, a także osobowość prawną. Fundacja może być założona przez fundatora – osobę fizyczną posiadającą pełną zdolność do czynności prawnych. Fundator będzie miał swobodę w określaniu zasad zarządzania fundacją rodzinną, a także jej funkcjonowania. Obowiązkiem fundatora będzie ustalenie statutu fundacji, który ma zawierać:
- określenie czasu jej trwania,
- wartość funduszu założycielskiego (co najmniej 100 tys. zł),
- zasady powoływania, odwoływania oraz prawa i obowiązki członków organów fundacji rodzinnej.
Beneficjentem fundacji rodzinnej może być osoba fizyczna, a także organizacja pozarządowa prowadząca działalność pożytku publicznego. Beneficjentem może zostać także sam fundator.
Działalność fundacji
Fundacja rodzinna będzie mogła prowadzić działalność gospodarczą w ograniczonym zakresie, tj.:
- wynajmować nieruchomości,
- prowadzić gospodarstwo rolne,
- zbywać mienie,
- nabywać i zbywać akcje,
- udzielać pożyczek podmiotom powiązanym,
- dokonywać obrotu dewizami w niezbędnym zakresie.
Zasady opodatkowania fundacji
Opodatkowanie fundacji rodzinnej i beneficjentów co do zasady uwzględnia związki rodzinne z fundatorem i jest neutralne podatkowo. Zatem środki uzyskane od fundacji przez fundatora oraz jego najbliższą rodzinę będą zwolnione z PIT.
Fundacja rodzinna będzie płacić 15% CIT pobierany dopiero w momencie przekazywania środków beneficjentom. Zwolnieniu z tego podatku podlegać będą podmioty należące do tzw. „grupy zero” w stosunku do fundatora.
Należy takie wskazać, iż w sytuacji gdy działalność prowadzona przez fundację będzie wykraczała poza zakres określony w ustawie, to będzie opodatkowana podatkiem CIT w wysokości 25%. Takie rozwiązanie ma na celu zabezpieczenie przed nadużyciami.
Zalety fundacji rodzinnej
Fundacja rodzinna to rozwiązanie, które zgodnie z założeniami ma stanowić szereg korzyści dla przedsiębiorcy, tj.:
- możliwość wycofania się fundatora z aktywnego prowadzenia biznesu bez utraty dochodów,
- finansowe zabezpieczenie członków rodziny,
- oddzielenie spraw biznesowych i rodzinnych,
- utrzymanie majątku w jednych rękach i jego ochrona przez pokolenia,
- efektywne zarządzanie majątkiem i jego pomnażanie,
- planowanie sukcesji w perspektywie wielu pokoleń,
- brak opodatkowania założenia fundacji oraz przekazania majątku.
Ustawa o fundacji rodzinnej niewątpliwie wprowadza do polskiego porządku prawnego ciekawe i innowacyjne rozwiązania, które już niedługo przedsiębiorcy będą mieli okazję wykorzystać w praktyce.