Obowiązki w zakresie podatku od niezrealizowanych zysków powstają w momencie utraty polskiej rezydencji podatkowej. Oznacza to zaniechanie obowiązku płacenia podatków w Polsce, jak i przeniesienie posiadanego majątku (ruchomego, czy instrumentów finansowych) za granicę, co może skutkować koniecznością rozliczenia podatku z tytułu nierozliczonych zysków, znanego także jako „exit tax”. Bez względu na wybraną przez podatnika formę opodatkowania i stosowaną stawkę podatku dochodowego, podatek od nierozliczonych zysków jest płatny oddzielnie, przy użyciu stałej jednolitej stawki 3% lub 19%, w zależności od rodzaju przenoszonego majątku, na który podatek jest nakładany.
Exit tax – zawiłość terminów
Zasadniczo, termin zapłaty exit tax powinien upłynąć wraz z końcem 2023 roku. Data ta uległa jednak zmianie z dniem 29 sierpnia br. i termin ten został wydłużony o 2 lata, do końca 2025 roku. Resort finansów argumentuje to orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości UE. Wszystko za sprawą rozporządzenia Ministra Finansów z 2 sierpnia 2023, zmieniającego termin do wpłaty przez podatników podatku dochodowego od dochodów z niezrealizowanych zysków (Dz. U. z 2023 r., poz. 1611).
Ministerstwo Finansów wyjaśniło również, jakie okresy będą obowiązywać dla podatku od niezrealizowanych zysków, w zależności od źródła jego uzyskania. Należny podatek wynikający z comiesięcznych deklaracji składanych w okresie rozliczeniowym od 1 stycznia 2019 r. do 30 listopada 2025 r. podatnik będzie musiał zapłacić do końca 2025 r. W sytuacji, w której składniki majątku zostaną utracone do 1 grudnia 2025 r. podatnika będzie obowiązywał termin do 7. dnia miesiąca, po którym nastąpiła strata całości lub części majątku.
Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE ws. exit tax
Resort finansów wyjaśnił, że przedłużenie terminu zapłaty podatku od dochodów z niezrealizowanych zysków pomoże podatnikom w wywiązaniu się z ich obowiązków w tym zakresie. Wydłużenie czasu ma na celu ułatwienie podmiotom zapłaty podatku do momentu, w którym otrzymają środki pieniężne (jeśli utrata majątku ma charakter pieniężny) lub zdecydują się na nieodpłatne przekazanie majątku, co obecnie ma miejsce najczęściej w formie darowizny. Taki sposób poboru exit tax znajduje pochwałę w orzecznictwie TSUE, choć nie można jeszcze mówić o ugruntowanej linii orzeczniczej na tym polu. Jest to bardzo ważne w związku ze wcześniejszymi niezgodnościami w prawie UE, które występowały chociażby w przypadkach natychmiastowego poboru podatku.
Czym jest niezrealizowany zysk?
Exit tax został w Polsce wprowadzony w 2019 r. W zależności od tego, czy wartość podatkowa składnika majątku jest ustalana bądź nie, wysokość podatku wynosi odpowiednio 19 lub 3 proc. Jednak, aby podatek ten był pobierany, wartość rynkowa przenoszonego majątku musi przekraczać 4 mln zł. Jeśli to kryterium jest spełnione, wtedy obowiązkiem podatkowym objęte jest przeniesienie składnika majątku poza Polskę lub zmiana rezydencji podatkowej podatnika, w wyniku której Polska traci prawo do opodatkowania dochodów ze sprzedaży tego aktywa. Warto zaznaczyć, że przenoszona część majątku nie może zmienić właściciela, a sam podatek może obejmować zarówno majątek spółki, jak i majątek osobisty.
Późniejszy termin na exit tax – skutki dla podatników
Przygotowanie przez MF rozporządzenia wydłużającego termin na zapłatę exit tax należy ocenić pozytywnie. Z pewnością wpłynie to korzystnie na płynność finansową wielu podatników, co jest szczególnie istotne w obecnym otoczeniu gospodarczym. Nie powinno to jednak usypiać czujności podatników, którzy, prędzej czy później, będą zobowiązani do wywiązania się z nowych obowiązków.