Naczelny Sąd Administracyjny 16 czerwca 2025 r., wydał uchwałę (sygn. III FPS 1/25) rozstrzygającą trwający spór dotyczący doręczenia zarządzenia zabezpieczenia w postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Zgodnie z zaprezentowanym w niej stanowiskiem NSA zarządzenie zabezpieczenia powinno być doręczane do pełnomocnika ustanowionego i zgłoszonego przez podatnika w postępowaniu podatkowym (kontroli podatkowej lub celno-skarbowej)
Rozstrzygana sprawa dotyczyła zabezpieczenia dokonywanego na majątku podatnika, w przypadku obawy o niewykonanie zobowiązania podatkowego zgodnie z przepisem art. 33 par 1 ordynacji podatkowej. Zabezpieczenie to zgodnie z paragrafem drugim tego przepisu może zostać również nałożone w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub celno-skarbowej przed wydaniem decyzji. W ramach dokonania zabezpieczenia egzekutor zgodnie z przepisem art. 155b par 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji zobowiązany jest do doręczenia odpisu zarządzenia zabezpieczenia.
Spory w orzecznictwie wynikały w związku doręczaniem powyższego odpisu. Nie było bowiem do tej pory wiadomo czy w przypadku ustanowienia i zgłoszenia przez podatnika pełnomocnika w postępowaniu podatkowym dokument ten powinien być doręczony do tego pełnomocnika czy bezpośrednio do podatnika. Chociażby w wyrokach NSA (m.in. wyrok z 25 lutego 2025 r., sygn. III FSK 1231/24 oraz wyrok z 15 listopada 2024 r., sygn. III FSK 1559/23) sąd oddalił skargi podatników, którzy wskazywali, że organy nieprawidłowo dokonały doręczenia poprzez dostarczenie zawiadomień do podatników a nie do ustanowionych pełnomocników. Z kolei w wyroku z 16 lipca 2024 r. (sygn. II FSK 386/24) NSA oddalił skargę dyrektora KIS zgodnie, z którą doręczenie powinno być dokonane do spółki, sąd stanął wtedy na stanowisku, że pełnomocnik reprezentuje podatnika również w postępowaniu o zabezpieczenie.
Prezes NSA w związku z pojawiającymi się rozbieżnościami w stanowisku sądu skierował zapytanie do poszerzonego składu NSA czy doręczenie zarządzenia zabezpieczenia zgodnie z art. 155b par 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji powinno zostać dokonane bezpośrednio do rąk podatnika czy też do pełnomocnika ustanowionego i zgłoszonego w postępowaniu podatkowym. Swoje stanowisko w tej sprawie zaprezentowała również prokurator Prokuratury Krajowej, zgodził się on z linią orzeczniczą zgodnie, z którą zarządzenie zabezpieczenia powinno być doręczane do rąk zobowiązanego podatnika.
NSA w uchwale stanął natomiast na stanowisku, że pełnomocnik, który został ustanowiony i zgłoszony przez podatnika w postępowaniu podatkowych (kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej) będzie działał jako pełnomocnik również w przypadku postępowania, w ramach którego wydawana jest decyzja o zabezpieczeniu. Zdaniem NSA postępowanie to jest niewątpliwie związane z postępowaniem głównym, za nieracjonalne uznał natomiast stanowisko zgodnie, z którym decyzja o zabezpieczeniu miałaby być doręczana pełnomocnikowi, a zarządzenie o zabezpieczeniu doręczane jest do zobowiązanego podatnika. Takie działanie byłoby sprzeczne z celem ustanowienia pełnomocnika, jakim miałoby być odciążenie podatnika od konieczności aktywnego działania w postępowaniu.