Spór o kwalifikację składek ubezpieczeniowych i odszkodowań w ramach działalności prowadzonej w specjalnej strefie ekonomicznej został rozstrzygnięty przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 4 czerwca 2025 r. (sygn. II FSK 707/22). Sąd przyznał rację spółce, która domagała się uznania tych pozycji za koszty i przychody związane z działalnością strefową, dzięki temu możliwe będzie objęcie uzyskanego przez spółkę odszkodowania zwolnieniem przewidzianym w art. 17 ust 1 pkt 34 ustawy o CIT.
Sprawa dotyczyła spółki prowadzącej działalność gospodarczą na terenie specjalnej strefy ekonomicznej. Spółka ubezpieczyła od nieszczęśliwych zdarzeń, niezależnych od spółki majątek trwały oraz obrotowy wykorzystywany w działalności prowadzonej na terenie strefy, w tym ubezpieczeniem objęto również utracone korzyści (zyski) z tytułu następstw nieszczęśliwego zdarzenia. W spółce doszło do pożaru, który spowodował uszkodzenie dwóch automatów wykorzystywanych w działalności, a konsekwencji zatrzymanie produkcji. Spółka musiała ponieść koszty wymiany automatu na nowy, uzyskane przez nią ubezpieczenie pokryła 50% wartości takiego automatu, oczekiwała jednak na wypłatę kolejnych transz odszkodowania.
W związku z powyższym wystąpiła o wydanie interpretacji indywidualnej, stanęła przy tym na stanowisku, że uzyskane przez nią odszkodowanie będzie stanowiło dla niej przychód z działalności strefowej. Bez znaczenia miał pozostawać fakt czy ubezpieczenie dotyczyło zniszczonego majątku czy też utraconego w ten sposób zysku. Spółka uważała również, że składki ubezpieczeniowe i straty spowodowanych pożarem będą stanowiły dla niej koszty uzyskania przychodu z działalności prowadzonej w specjalnej strefie, ponieważ dotyczyły majątku bezpośrednio wykorzystywanego w działalności strefowej.
Z takim stanowiskiem spółki nie zgodził się zarówno Dyrektor KIS w interpretacji jak i WSA w Krakowie (wyrok z 27 lipca 2021 r., sygn. I SA/Kr 848/21). Sąd wskazał przy tym, że uzyskane przez spółkę odszkodowanie nie jest wytworzone w wyniku działalności gospodarczej na terenie strefy jak i nie można go również uznać za przychód będący następstwem takiej działalności. Zdaniem sądu przychód ten był wynikiem odrębnej umowy ubezpieczenia i jest wynikiem zaistnienia opisanego w niej zdarzenia, w tym wypadku pożaru. Uzyskanie ubezpieczenia było więc jedynie powiązane z prowadzoną działalnością, nie może być natomiast z nią utożsamiane i nie stanowi jej nieodłącznego następstwa. Również w przypadku składek ubezpieczeniowych oraz składka z tytułu utraconych korzyści sąd nie zgodził się ze spółką uznając, że brak jest związku dochodów z tej działalności, lecz wynikają z odrębnych umów.
Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 4 czerwca 2025 r. (sygn. II FSK 707/22) przyznał rację spółce uchylając przy tym zarówno interpretacje jak i wyrok WSA w Krakowie. Zwrócił uwagę, że wykładnia językowa art. 17 ust 1 pkt 34 może budzić wątpliwości, dlatego też należy doprecyzować ją wykładnią systemową oraz celowościową. Z jej wyników trudno wysnuć, aby celem ustawodawcy było wyłączenie składek na ubezpieczenie z kosztów uzyskania przychodów, jeżeli nie zostały one bezpośrednio wskazane. Sąd wskazał również, że uzyskanie odszkodowania nie będzie co prawda wynikiem z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie strefy, lecz wystąpienia zdarzenia losowego, jednakże w ocenie sądu powinno być ono uznawane za przychód, który jest ściśle związany z działalnością strefową. W przypadku odmiennej wykładni dochodziłoby bowiem niejako do opodatkowania szkody, co stawiałoby podatnika w bardzo niekorzystnej sytuacji.